Tập thể dục giữ gìn hạnh phúc gia đình

Chúng ta có thể nhận được món đồ mình muốn tại nhà nên không cần đi chợ, có thể lấy các giấy tờ cần thiết mà không cần phải đến cơ quan nhà nước. Chúng ta có thể dễ dàng đến bất cứ đâu bằng ô tô hoặc nhiều loại phương tiện giao thông khác. Bằng cách này, sự phát triển của nền văn minh đã mang lại sự tiện lợi và thư giãn cho cuộc sống, nhưng nó cũng làm giảm cơ hội di chuyển cơ thể của người hiện đại. Ngay cả bài tập cơ bản nhất là “đi bộ” cũng không được thực hiện đúng cách.

Việc thiếu tập thể dục có thể dẫn đến nhiều bệnh khác nhau, bao gồm béo phì, các hội chứng chuyển hóa và các bệnh mãn tính. Mặc dù y học ngày càng phát triển, nhưng số lượng bệnh nhân mắc bệnh tim, cao huyết áp, đột quỵ, tiểu đường, ung thư ngày càng gia tăng; điều này là do thiếu vận động. Những bệnh xảy ra do tập thể dục không đủ ở người hiện đại được gọi là “bệnh lười vận động”, nhưng chúng chủ yếu xảy ra ở những người sống ở thành phố nên còn được gọi là “bệnh thành thị” hay “bệnh đô thị”.

Năm 2016, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố rằng cứ bốn người trưởng thành trên thế giới thì có một người ít tập thể dục. Ngoài ra, tạp chí y khoa Lancet Global Health cũng chỉ ra rằng việc thiếu tập thể dục có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống. Tầm quan trọng của việc tập thể dục đang được nhấn mạnh theo nhiều cách. Mặc dù mọi người đều nhận thức được sự cần thiết của việc tập thể dục, nhưng họ thường tránh tập thể dục vì những lý do như phiền phức, mệt mỏi hoặc không có thời gian.

Sức khỏe thể chất không thể tách rời với việc tập thể dục

Không ai có thể không đồng ý với câu nói rằng “Sức khỏe là trên hết”. Tập thể dục chính là điều kiện thiết yếu để sống một cuộc sống khỏe mạnh.

Tập thể dục giúp tăng cường sức mạnh, sức bền và tính linh hoạt của cơ bắp, đồng thời có tác động tích cực về nhiều mặt đến từng cơ quan của cơ thể, bao gồm cả tim và hệ hô hấp. Khi cơ thể vận động mạnh, bạn sẽ thở gấp, lượng máu được bơm từ tim tăng lên, giúp huyết áp ổn định mà từ đó giúp tim khỏe hơn. Quá trình này làm giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt và làm giãn mạch máu, giúp các mạch máu duy trì sự đàn hồi và khỏe mạnh.

Tỷ lệ trao đổi chất cơ bản chỉ về lượng năng lượng tối thiểu cần thiết để duy trì sự sống. Tập thể dục không chỉ cải thiện sức mạnh thể chất và kích hoạt quá trình trao đổi chất bằng cách tăng cường tốc độ trao đổi chất cơ bản, mà còn làm giảm mỡ và tăng khả năng miễn dịch. Sự phát triển cơ bắp qua việc tập thể dục giúp kiểm soát lượng đường trong máu, đồng thời cũng có hiệu quả trong điều trị bệnh tiểu đường.

Nhiệt độ cơ thể là thước đo tình trạng của cơ thể. Sau khi tập thể dục, năng lượng nhiệt được máu truyền đến các tế bào của cơ thể để duy trì nhiệt độ cơ thể thích hợp. Đối với những người bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi nhiệt độ cơ thể chỉ tăng 1 độ, khả năng miễn dịch của họ sẽ tăng lên đáng kể và nguy cơ mắc bệnh ung thư sẽ giảm xuống. Đặc biệt, tỷ lệ mắc bệnh ung thư đại tràng có thể giảm trung bình từ 40-50%, có khi lên tới 70%.

Khi con người quá 35 tuổi, khối lượng xương (lượng canxi chứa trong xương) giảm khoảng 1% mỗi năm, khiến cho họ dễ bị loãng xương hoặc gãy xương. Lúc này, việc tập luyện với tạ tay và nâng tạ có thể làm chậm quá trình giảm mật độ xương. Cách chắc chắn nhất để ngăn ngừa lão hóa chính là tập thể dục thường xuyên, tăng cường thể lực và tiếp thêm sức sống trong sinh hoạt.

Bộ não trở nên mạnh mẽ hơn khi cơ thể vận động

Tập thể dục không chỉ liên quan đến việc sử dụng cơ thể mà còn cả não bộ nữa. Nếu não không hoạt động thì khó có thể cử động tay chân và giữ thăng bằng. Não cũng gửi tín hiệu khiến tim và gan hoạt động tích cực hơn bình thường. Dứa biển sinh ra từ trứng sẽ tìm một nơi thích hợp, định cư rồi tự mình tháo rời và phá hủy não, bởi không cần di chuyển nên chúng không cần đến não nữa.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Columbia, Mỹ đã đặt 23 con chuột vào lồng có máy chạy bộ và 23 con chuột khác vào lồng không có máy chạy bộ, rồi quét não của những con chuột này hai tuần sau đó. Kết quả là họ phát hiện ra rằng những con chuột tập thể dục trên máy chạy bộ đã tăng lưu lượng máu đến khu vực chịu trách nhiệm về trí nhớ, số lượng tế bào não mới tăng gấp đôi. Sự thay đổi kéo dài rất lâu ngay cả sau khi chúng ngừng tập thể dục.

Tại sao vận động cơ thể lại làm cho bộ não mạnh mẽ hơn? Mặc dù não chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể, nhưng nó lại tiêu thụ nhiều oxy hơn phổi hoặc tim. Khi lượng máu cung cấp lên não tăng lên nhờ tập thể dục thì lượng oxy chứa trong máu cũng tăng lên. Oxy là chất dinh dưỡng của tế bào. Vì vậy, khi năng lượng mà tế bào não có thể sử dụng tăng lên, não sẽ hoạt động trơn tru hơn.

BDNF (Yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não) là một loại protein liên quan đến sự phát triển của hệ thần kinh và khả năng thích ứng của não với các kích thích bên ngoài. Chất này tăng tiết khi tập thể dục, và khi mức BDNF cao, khả năng tiếp nhận kiến thức mới sẽ tăng lên, giúp thích nghi tốt với những tình huống căng thẳng.

Tập thể dục giống như chất bổ sung dinh dưỡng cho não vậy. Khả năng nhận thức của một người sẽ suy giảm khi họ già đi, nhưng bộ não khỏe mạnh hơn sẽ làm chậm hiện tượng này và ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Sân chơi là một phòng học khác

Trước đây, trẻ em thường giúp đỡ cha mẹ làm việc và đi bộ quãng đường xa để đến trường học. Vậy nên đương nhiên, chúng có nhiều cơ hội để di chuyển cơ thể. Tuy nhiên, trẻ em ngày nay ít có cơ hội vận động cơ thể một cách tích cực, và thường ngồi trước máy tính hoặc TV trong thời gian dài. Đặc biệt, các thí sinh chuẩn bị cho kỳ thi đại học tập trung vào việc học đến mức thực sự đã tạo ra một bức tường giữa bản thân với việc tập thể dục.

Dù vậy, nếu muốn phát triển trí thông minh, nâng cao khả năng tập trung và học tập của trẻ thì không nên tiết kiệm thời gian đầu tư cho việc tập thể dục. Chất trắng¹ trong não là mô kết nối chất xám, cũng là đường dẫn thông tin. Nếu tập thể dục nhiều, chất trắng sẽ tăng lên. Càng có nhiều chất trắng thì khả năng tập trung và trí nhớ của bạn càng tốt.

1. Một phần của hệ thống thần kinh trung ương được tạo thành từ các sợi thần kinh, có màu trắng khi nhìn bằng mắt thường. Phần màu xám được gọi là chất xám.

Ví dụ, vào năm 2005, trường THPT Naperville Central ở Mỹ đã cho học sinh chạy trên sân chơi trước tiết đầu tiên, rồi cho học những môn đòi hỏi sử dụng nhiều trí não trong tiết một và tiết hai. Nhờ đó, khả năng học tập của học sinh đã được cải thiện, và trong Kỳ đánh giá học lực quốc tế, trường trung học này đạt được số điểm cao nhất trong lĩnh vực khoa học.

Tiến sĩ David Walsh, một chuyên gia tư vấn thanh thiếu niên chỉ ra rằng những thanh thiếu vận động khả năng cao sẽ phát sinh những hành động hung hăng. Sự hung hăng có liên quan chặt chẽ đến “việc trì hoãn sự hài lòng” (khả năng trì hoãn những điều muốn làm và thực hiện chúng sau), nhưng việc dạy điều này trong các lớp học thông thường có những hạn chế. Tuy nhiên, học sinh có thể tiếp thu chúng một cách tự nhiên khi chơi các môn thể thao có quy tắc.

Trong khi tập thể dục, trẻ em có thể học được tinh thần thử thách, khả năng lãnh đạo, tinh thần hợp tác, thái độ chấp nhận kết quả. Hơn nữa, các em có thể học được những đức tính cần thiết cho đời sống xã hội và trải nghiệm những mối quan hệ tích cực giữa người với người. Tập thể dục còn giúp giải tỏa căng thẳng do áp lực học tập hay các mối quan hệ với bạn bè. Bằng cách này, việc tập thể dục đóng vai trò lớn trong việc phát triển sự cân bằng giữa tinh thần và cơ thể, đồng thời giúp trẻ phát triển thành những người có nhân cách ngay thẳng.

Tập thể dục mang lại hạnh phúc như một phần thưởng

Cảm xúc của chúng ta bị ảnh hưởng rất nhiều bởi hormone. Các hormone cải thiện tâm trạng bao gồm endorphin, dopamine và serotonin, và chúng còn được gọi là “hormone hạnh phúc”. Sau khi tập thể dục cho đến khi đổ mồ hôi, bạn sẽ cảm thấy dễ chịu hơn và bớt căng thẳng hơn. Ấy là do hormone hạnh phúc được kích hoạt.

Trong trường hợp thiếu các hormone này, cảm xúc sẽ trở nên bất ổn, có nguy cơ cao bị mắc chứng trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, mất ngủ, rối loạn hoảng sợ. Một số bài báo liên quan đến trầm cảm đã chọn tập thể dục là phương pháp điều trị trầm cảm hiệu quả nhất. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng so với những bệnh nhân trầm cảm chỉ dùng thuốc, những bệnh nhân được điều trị bằng tập thể dục có tỷ lệ cải thiện cao hơn nhiều và hầu như không có tỷ lệ tái phát. Khi tập thể dục đều đặn và nhận ra rằng thể lực đã được cải thiện, cơ thể sẽ trở nên khỏe mạnh hơn trước, sự tự tin sẽ tăng lên khi bạn cảm thấy mình đang tiến bộ và phát triển. Nhờ đó, bạn sẽ có động lực trong mọi việc mình làm.

Khi một vấn đề nào đó nảy sinh, nếu chỉ ngồi yên và nghĩ đi nghĩ lại về nó, tâm trí bạn sẽ trở nên phức tạp hơn và dễ bị rơi vào tâm trạng bi quan. Những tình huống khó khăn, gian nan chắc chắn sẽ xảy ra bất cứ lúc nào trong cuộc sống của chúng ta. Những lúc như vậy, bạn có thể cần bình tĩnh suy nghĩ về vấn đề. Nhưng nếu thay đổi tâm trạng và ra ngoài tập thể dục, bạn sẽ có thể rũ bỏ một số suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực không cần thiết. Khi vận động cơ thể như vậy, bạn có thể sẽ có sức mạnh để đưa ra những phán đoán đúng đắn và tinh thần lạc quan, từ đó tìm ra manh mối giải quyết vấn đề một cách dễ dàng hơn.

Nếu hàng ngày bạn có ý chí vận động cơ thể nhiều, thì ngay cả khi gặp phải những con dốc hoặc cầu thang trên đường đi, bạn cũng sẽ coi đó là cơ hội để rèn luyện sức khỏe chứ không phải là trở ngại. Ngay cả những việc phiền phức cũng có thể được làm một cách vui vẻ. Năng lượng dồi dào và tinh thần tích cực không chỉ khiến bản thân bạn mà còn cả những người xung quanh bạn hạnh phúc nữa.

Gia đình tập thể dục thúc đẩy sự hòa thuận

Ngày nay, thời gian dành cho gia đình đang bị TV và Internet lấy đi. Việc tập thể dục cùng gia đình chính là một hoạt động tuyệt vời để gia đình hạnh phúc và được gắn kết. Năm 2014, một trường đại học đã thực hiện cuộc khảo sát về “sức khỏe gia đình” với 509 cư dân ở khu vực Seoul-Kyunggi. Sức khỏe gia đình là mức độ tương tác và sinh hoạt một cách suôn sẻ giữa các thành viên trong gia đình. Nhóm có điểm số cao nhất là những người trả lời rằng “Tôi thường xuyên tập thể dục cùng gia đình”.

Việc tập thể dục cùng gia đình tạo ra bầu không khí thuận lợi cho việc trò chuyện, và việc tiếp xúc cơ thể sẽ trở nên tự nhiên. Khi sự thân mật về tình cảm tăng lên, chúng ta có thể nói về những điều mà bình thường chúng ta không nói, và mối quan hệ gia đình sẽ trở nên bền chặt hơn. Ngay cả những gia đình không giỏi giao tiếp cũng có thể cải thiện mối quan hệ thông qua tập thể dục. Đặc biệt, nếu người cha vốn ít có cơ hội chia sẻ cảm xúc với con hơn mẹ tích cực tham gia tập thể dục cùng gia đình, thì đó sẽ trở thành kỷ niệm vui cho các con, mặc dù chỉ là cùng nhau trải qua khoảng thời gian ngắn ngủi chăng nữa.

Khi cần khuyên nhủ hay khiển trách con cái, việc cùng nhau ra ngoài đi dạo sẽ hiệu quả hơn so với việc ở trong phòng. Nếu nhìn về phía trước trong không gian thoáng đãng và giữ nhịp độ đều đặn, bạn sẽ suy nghĩ hướng tới tương lai; và nếu nhìn về cùng một nơi, não bộ cũng sẽ có trải nghiệm tương tự. Điều này sẽ giúp cuộc trò chuyện diễn ra suôn sẻ.

Bạn nên biến việc tập thể dục cùng gia đình trở thành một thói quen trong sinh hoạt. Hãy đặt ra những mục tiêu cụ thể có thể thực hiện được thay vì những mục tiêu hoành tráng. Trên hết, khoảng thời gian tập thể dục cùng gia đình sẽ rất thú vị. Buộc người khác tập một bài mà họ không thích, rồi la mắng hoặc cằn nhằn trong khi tập còn tệ hơn là không làm gì. Điều quan trọng là chọn một bài tập mà tất cả các thành viên trong gia đình đều cùng thích thú và thực hiện trong bầu không khí vui vẻ, khen ngợi lẫn nhau.

Nelson Mandela, cựu tổng thống Nam Phi được thế giới kính trọng, đã tập luyện chăm chỉ hơn bất cứ ai trong khi ngồi tù 27 năm. Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng không bỏ bê việc tập thể dục khi còn đương nhiệm.

Người ta hay nghĩ rằng tập thể dục sẽ khiến mình mệt mỏi, nhưng tập thể dục chính là nguồn sức mạnh mới. Nếu không di chuyển, cơ thể bạn sẽ không thể hoạt động bình thường và tâm trí bạn sẽ trở nên kiệt sức. Tuy nhiên, cái gì quá nhiều cũng trở nên độc hại, nên bạn cần tập luyện có điều độ, trong khi suy tính đến cường độ, thời gian, thể trạng, thời tiết, v.v… để không khiến cơ thể bị quá tải. Bạn nên bắt đầu bằng bài tập khởi động và nghỉ ngơi giữa chừng nếu cảm thấy mệt.

Thay vì lãng phí thời gian rảnh rỗi quý báu của mình, hãy thử tận hưởng niềm vui bên gia đình xem sao. Có nhiều môn thể thao có thể tham gia cùng gia đình, chẳng hạn như đi bộ, chạy, đạp xe, chơi đuổi bắt, đi bộ đường dài, bơi lội, nhảy dây, bóng bàn và cầu lông. Nếu không thể tiến hành các hoạt động này, bạn có thể tập giãn cơ hoặc tập thể dục tại nhà. Trong cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh, tập thể dục không phải là sự lựa chọn, mà là điều cần thiết.