विशेष / स्तम्भ

मेटाडोर

रातो कपडा हल्लाउने बुलफाइटरको दक्ष हातमा परेको साँढे उत्तेजित हुन्छ । हडबडाएको साँढेको पछाडि धेरै भालाहरू अड्किएको हुन्छ । अन्ततः धारिलो छुरीले साँढेको खोपडी छेड्दा त्यो ठाउँको ठाउँ ढल्छ । साँढेको खोपडीमा छुरी प्रहार गर्ने बुलफाइटरलाई नै स्पेनी भाषामा ‘मेटाडोर’…

दृढ रहने शक्ति, धैर्यता

अन्य पशुहरूको तुलनामा मानिसको शारीरिक क्षमता निकै कमजोर हुने भए पनि मानिसमा हुने एउटा अत्यन्त उच्च क्षमता छ । त्यो क्षमता नै धैर्यता हो । जङ्गली युगमा, जब मानिसहरूमा शक्ति, गति, तिखा सिङ, दाँत, वा नङ जस्ता प्राकृतिक हतियारहरूको अभाव…

ऊर्जा चोर र ऊर्जादाता

“तिमीले अन्तमा हरेस खानेछौ ।” “हामीले यो काम गर्न सक्दैनौं भन्ने कुरा स्पष्ट छ ।” “के यो काम गर्न सकिएला र ?” स्पष्ट लक्ष्य र योजना बनाए पनि, यस्ता निराशाजनक बोलीहरूले जो कोहिलाई कमजोर बनाउन सक्छ र उसको दृढ सङ्कल्प…

पावलले लिएका दुई वटा नागरिकता

नागरिकताचाहिँ कुनै देशको नागरिक हुने अधिकार हो । आफ्नै सम्पत्तिमाथिको अधिकार जस्ता आधारभूत अधिकार लगायत राष्ट्रपति र संसद सदस्यहरूलाई, सार्वजनिक कार्यालयमा गएर उम्मेदवारहरूको पक्षमा मतदान गर्न पाउने राजनीतिक अधिकार र सरकारी कर्मचारीको रूपमा नियुक्त हुन पाउने अधिकार प्राप्त गर्न सकिन्छ…

सरसफाइको शक्ति

सबैलाई फोहोर ठाउँभन्दा सफा ठाउँ मनपर्छ । तर सबै ठाउँ आफै सफा हुन सक्दैन । कसैले कोठाभित्र फोहोर नल्याए पनि फोहोर आफै थुप्रिन्छ । अनि कोठाभित्र बसेर जुनसुकै कार्य गरे पनि फोहोर भइहाल्छ । तसर्थ हामी सरसफाइ गर्छौं । बढार्नु,…

अमर टेलोमियरहरू

१४औँ शताब्दीतिर, यूरोपेलीहरूको औसत आयु केवल ३८ वर्ष थियो । सन् १७९० मा साबुनको आविष्कारसँगै, बिरामी पर्नेहरूको संख्या उल्लेखनीय रूपमा घट्यो र उनीहरूको औसत आयु १० वर्षले बढ्यो । सन् १९२८ मा, एन्टिबायोटिक पेनिसिलिनको आविष्कारसँगै औसत आयु १० वर्षले बढेर…

इतिहास र अगमवाणी

जोसन राजवंशको इतिहासमा पहिलो राजा तेजोदेखि २५औँ राजा छलजोङसम्म, करीब ४७२ वर्षको जोसन राजवंशको शासनकाल समेटिएको छ । १,८०० भन्दा बढी खण्डहरू मिलेर बनेको जोसन राजवंशको इतिहासमा जोसनको राजनीति, कूटनीति, शिक्षा, अर्थतन्त्र, उद्योग, सैन्य मामिला, धर्म, यातायात, कला र संस्कृतिहरू…

सुन्दर छाप

रूखको मुढालाई काटेर त्यसको काटिएको भागमा हेऱ्यो भने त्यहाँ बाक्लो घेरा बनेको देख्न सकिन्छ । मौसम परिवर्तनका कारण रूखको हुर्कने गतिमा भिन्नता हुँदा रूखमा घेराहरू बन्दछ । वसन्त र ग्रीष्मको बीचमा कोषिका विभाजन तीव्र गतिमा हुँदा रूखको भित्री भाग एकदमै…

कारागारबाट चिट्ठी

महात्मा गान्धीसँगै भारतको स्वतन्त्रताको निम्ति लडेका, र पछि भारतको प्रथम प्रधानमन्त्री भएका जवाहरलाल नेहरु । भारत बेलायतको शासनमुनि रहेको बेला औपनिवेशिक शासनको विरोध गरेका उनी कैयौँ पटक कारागारमा कैद भएका थिए । नैनी कारागारमा कैद भएको समयदेखि उनले आफ्नी छोरी…

एउटा रोटी वा दुई वटा रोटी

यो कहानीका मुख्य पात्र एक उच्च माध्यमिक विद्यालयका विद्यार्थी हुन् । विद्यालयबाट घर फर्किंदा उसले सानो टेबिलमा दुई वटा रोटी र एउटा नोट भेट्टाउँछ । 'बहिनीसँगै बाँडेर खानू' नोट पढ्नेबित्तिकै उसले एउटा रोटी खान्छ । तर त्यतिले उसको पेट भरिँदैन,…

गुन तिर्ने मन

चीनको छुङछिङबाट एक-अर्कासित चिनजान नभएका ५ जना मानिसहरू मिलेर एउटा साङ्गीतिक टोली गठन गरे । उनीहरू डाक्टर, गृहिणी, घरजग्गा खरीद-बिक्री गर्ने एजेन्ट जस्ता फरक पेशा र व्यक्तित्व भएका मानिसहरू थिए, जो सङ्गीतप्रति बिलकुल अनभिज्ञ थिए । जे होस् हातमा गिटार,…

सत्यताको युगमा झूटलाई विश्वास गर्ने मानिसहरू

‘स्पागेटी फल्ने रूख छ र ?’ सन् १९५७ अप्रिल १ तारिखमा, बेलायतको BBCबाट ‘अप्रिल फुल्स डे(मूर्ख दिवस)’मा गलत समाचार प्रसारण गरिएको थियो । योजस्तै रमाइलोको लागि प्रसारित गलत समाचारले समाजमा खैलाबैला मच्चाउँछ । गलत जानकारीलाई कुनै लेखको ढाँचामा अनलाइनमा राखिएका…

उद्धार गर्ने कर्तव्य

सुरुङमा गुडिरहेको एउटा ट्रकमा आगो लाग्यो । चालकले तुरुन्त आफ्नो ट्रकमा भएको अग्निशामक यन्त्रद्वारा आगोलाई नियन्त्रण गर्न खोजे तर त्यसबाट भएन । त्यही बेला, सूट लगाएका ३ जना व्यक्तिहरू कारलाई रोकेर बाहिर निस्केर चालकलाई बाहिर निकाले, र सुरुङमा आगो निभाउनलाई…

भाग्य

“भविष्यमा कुनै निश्चित व्यक्ति अथवा थोकमा अवश्य नै घट्ने घटना अथवा भविष्यमा हुने कुरालाई नियन्त्रण गर्न सक्ने गुप्त ऊर्जा ।” यो नै ‘भाग्य’को परिभाषा हो । सजिलोसँग भन्ने हो भने योचाहिँ मानिसको शक्तिद्वारा परिवर्तन हुन नसक्ने कुरा हो । कुनै…