मन गोडमेल गर्दै

March 4, 2024

​मैले लिएको कुरा​

मेरो साथीको नयाँ मोबाइल फोन, डिपार्टमेन्ट स्टोरमा प्रदर्शन गरिएका जुत्ताहरू, पत्रिकामा देखाइएको घर, विज्ञापनमा देखाइएको कार ... मानिसहरू आफूसँग नभएको थोक, ओहदा वा प्रसिद्धिको लालसा गर्दै ‘त्यो पाए…

March 3, 2024

​मांसपेशीको चरम सीमा​

खेलाडीहरूको बलियो मांसपेशी एकै दिनमा बन्नेचाहिँ होइन । शारीरिक शक्ति बढाउन र दक्षतामा सुधार ल्याउनको लागि उनीहरूले आफूलाई निरन्तर तालीम दिने गर्छन् । उनीहरूले मांसपेशीको चरम सीमालाई जितेपछि…

March 2, 2024

एकदमै चिन्तित फिस्टे चरा

एउटा फिस्टे चरा हाँगामा बसेर रोइरहेको थियो । त्यही बाटो भएर आइरहेका माउ भँगेरा र उसका बचेराहरूले फिस्टे चरालाई हेर्दै सोधेछन्, “ए फिस्टे भाइ, के भयो तिमीलाई ?”…

March 1, 2024

​रोजाइको दोबाटोमा​

जीवन रोजाइको श्रृङ्खला नै हो । फुक्का चाउचाउ खाऊँ कि पकाएर खाऊँ भन्ने सानो चिन्ताको विषयदेखि लिएर एउटा लुगा छान्दा पनि मानिसहरूले धेरै पटक सोच्ने गर्छन् । अझ…

February 29, 2024

​दक्षताभन्दा मूल्यवान् कुरा​

सन् १९७६, सेप्टेम्बर १६ तारिख, सोभित युनियनको एउटा सहरमा गुडिरहेको बस एक्कासि अनियन्त्रित भएर नदीमा खस्न पुग्यो । त्यो दृश्य देखेर एक जना पुरुष तुरुन्तै नदीमा हामफाले ।…

February 28, 2024

​खुशी हुने अभ्यास​

बिहान अलिबेर सुत्न पाए हुन्थ्यो, मौसम सफा र घमाइलो भए हुन्थ्यो, बिहान काममा जाँदाखेरि ट्राफिक जाम नभए हुन्थ्यो, मेरो प्रोजेक्ट पारित भए हुन्थ्यो, मेरी पत्नीले कचकच नगरे हुन्थ्यो,…

February 27, 2024

​उडान भ्रम​

विमान उडानका दुई वटा नियमहरू छन् । ती हुन्, प्रत्यक्षदर्शन उडान नियम(Visual Flight Rules, VFR) र यान्त्रिक उडान नियम(Instrument Flight Rules, IFR) । विमान चालकले ककपिटबाट बाहिर हेर्दै…

February 26, 2024

नज प्रभाव (Nudge Effect)

भऱ्याङ र एस्केलेटर(escalator, लिफ्ट) सँगसँगै छ भने प्रायः मानिसहरू सुविधाजनक एस्केलेटर प्रयोग गर्न रुचाउँछन् । तर स्वीडेनको राजधानी सहर स्टकहोमको रेल स्टेसनमा एस्केलेटरभन्दा भऱ्याङ नै अझ लोकप्रिय छ…

February 25, 2024

खराब टिप्पणी नभएको लेख

कसै-कसैले टिप्पणी हुँदै नहुनुभन्दा बरु खराब टिप्पणी भए पनि हुनु नै राम्रो हो भन्ने गर्छन्, तर तिनीहरूले आफ्नो बारेमा लेखिएका निन्दात्मक टिप्पणीहरू देखे भने तिनीहरूको सोचाइ नै परिवर्तन…

February 24, 2024

बुबाको डाइट

विद्यालयका दिनहरूपछि कहिल्यै व्यायाम नगरी आफ्नो डाइट नियन्त्रण गर्न असफल भएका ३५ वर्षीय अमेरिकी नागरिक एडुआर्डो कमार्गोले यस पटक आफैलाई नयाँ डाइटको चुनौती दिए । उनले दैनिक खाने…

February 23, 2024

खडेरी पर्दा

दुई जना कामदारहरू रूख काट्नलाई पहाडमा उक्लिएछन् । रूख काटिसकेपछि तिनीहरूले त्यस रूखमा वार्षिक घेरा देखेछन् । त्यो देखेपछि जवान कामदारले भनेछ, “यहाँ हेर्नुस् त । यी ५…

February 22, 2024

​एक चोटि सुरु गऱ्यो भने​

के तपाईंलाई ‘लेखकको अवरोध (Writer’s Block)’ भन्ने भनाइ थाहा छ ? लेखकले कुनै लेख लेख्न लाग्दा कतै त्यो लेख त्यति प्रभावशाली नबन्ने हो कि भन्ने डरले गर्दा कलम…

February 21, 2024

​सफलताको सम्भावना​

२०औँ शताब्दीका उत्कृष्ट चित्रकार पिकासोले करीब २०,००० वटा चित्रहरू कोरेका थिए, अनि विश्व-प्रसिद्ध भौतिकशास्त्री आइन्सटाइनले करीब २४० वटा थेसिसहरू लेखेका थिए । जर्मनीका सङ्गीतकार तथा रचनाकार बाचले प्रत्येक…

February 20, 2024

प्रेम भनेको के हो ?

“तपाईंले आफ्नो साथीलाई उसको सर्ट एकदमै राम्रो छ भन्नुभएको थियो, उसले प्रायः त्यो सर्ट मात्र लगाएर हिँड्छ ।” “पियानो प्रस्तुति हुँदा, मलाई मञ्चमा एकदमै डर लागिरहेको थियो ।…

February 19, 2024

भाइलाई बचाउन

सन् २०१३ अप्रिल महिनामा कोरियाको सउलमा प्राथमिक तहमा अध्ययनरत दुई दिदी-भाइ विद्यालयबाट घर फर्किरहेका थिए । घर फर्कने क्रममा उनीहरूले खेल मैदानको नजिकै बाढी पम्प गर्ने मेसिनको प्लेट[plate…

February 18, 2024

​चोरको मन फर्काइदिएको नोट​

बेलायतको सानो रिसोर्ट सहरमा एइलिन नाउँकी एक जना नर्स बसोबास गर्थिन् । बिरामीलाई भेट्न जाँदाखेरि प्रायः उनी साइकल प्रयोग गर्ने गर्थिन् । तर कुनै एक दिन, बिरामीलाई उपचार…

February 17, 2024

मस्तिष्कले नजान्ने कुरा

हाम्रो शरीर मस्तिष्कको आदेशअनुसार चल्दछ । यदि मस्तिष्कले काम गर्न छोड्यो भने शरीरका अन्य अङ्गहरूले आफ्नो भूमिका राम्ररी निभाउन सक्दैनन् । त्यसैले त शरीरको सबैभन्दा महत्वपूर्ण अङ्ग नै…

February 16, 2024

त्यो म होइन !

“अरू सबै जना मूर्ख बने तापनि, मलाई कसैले मूर्ख बनाउन सकेको छैन !” भनेर कम्तीमा एक चोटि भए पनि आफूलाई यसरी विश्वास दिलाउनुभएको छ होला । यहाँहरूले टेलिभिजन…

February 15, 2024

जुम्ल्याहाको सन्देश

“नमस्कार ! हामी जुम्ल्याहा दाजुभाइ आज पहिलो पटक उडान भर्दैछौं । हामीहरू भर्खर १४ हप्ताका भयौं । हामीहरू ज्ञानी हुनलाई सक्दो कोसिस गर्नेछौं, तर कान दुखेर अथवा डर…

February 14, 2024

फाल्नुपर्ने कुराको सूची

गर्नुपर्ने काम अथवा गर्न चाहेको काम छ भने एउटा सूची बनाएर त्यसलाई प्राथमिकताअनुसार क्रमबद्ध रूपमा मिलाएर राख्नुभयो भने यसले तपाईंलाई कुनै पनि काम ध्यानपूर्वक गर्न मद्दत पुऱ्याउँछ ।…

February 13, 2024

बुबालाई पत्र

आलास्कामा बस्ने ९ वर्षको केटो, म्याकले सन् २००९मा अफगानिस्तानमा मारिनुभएका आफ्ना बुबाको हरेक जन्मदिनमा आमासँगै केक बनाएर भोज गर्ने गर्थ्यो । तर यो वर्षचाहिँ उसले एउटा विशेष पत्र…

February 12, 2024

लिबेरोको मिशन

भलिबल टोलीमा भएका ६ जना खेलाडीहरूमध्ये एक जना खेलाडीको पोशाक अरूको भन्दा बेग्लै हुन्छ । उसलाई ‘लिबेरो’ भनिन्छ, जसको विशेषता नै प्रतिरक्षा क्षमता हो । उसलाई कुनै पनि…

February 11, 2024

वुडपिकर चराको ब्रुड प्याच [brood patch]

प्वाँखहरू एकदमै हलुका हुन्छ, तर त्यसमा उत्तम ताप स्थिरता हुन्छ । यसकारण जाडो याममा फेदरबाट बनेका ज्याकेटहरू मानिसहरूमाझ लोकप्रिय बन्ने गर्छ । तर वुडपिकर चराले चाहिँ शरीर ढाक्ने…

February 10, 2024

बुद्धिमान् चराको कुञ्जी

काग, एयाजुर विंग्ड-म्यागपाइस(नीलपंख काग), नाइटिङगेल(बुलबुल), म्यागपाइस(लामपुच्छ्रे काग) लगायत कागको परिवारमा पर्ने चराहरू अन्य प्रजातिका चराहरूको तुलनामा सबैभन्दा चलाख हुन्छन् । वास्तवमा भन्ने हो भने, केही म्यागपाइस वा कागहरूले…

February 9, 2024

सहकार्यको शक्ति

हिग्स बोसोन भनेको ब्रह्माण्डलाई रचना गर्ने एक तात्त्विक कण हो, यसले आधुनिक भौतिक विज्ञानमार्फत ब्रह्माण्डबारे वर्णन गर्न एक महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यद्यपि भौतिकशास्त्रीहरू हिग्स बोसोनको अस्तित्वबारे पहिल्यै…

February 8, 2024

मभन्दा फरक भए पनि

एउटा छावा(हात्तीको बच्चा) पुतलीलाई पछ्याउने क्रममा गल्तीले बच्चा जिराफहरू खेलिरहेको ठाउँमा पुग्यो । छावालाई पहिलो पटक देखेका बच्चा जिराफहरूले उसको विषयमा टिप्पणी गर्न थाले । “ए साथी हो,…

February 7, 2024

आमाहरू सेवाको योग्य हुनुको वैज्ञानिक कारण

पहिलो, आमाहरूलाई आरामको आवश्यकता हुन्छ । पुरुषहरूको तुलनामा महिलाहरूको आरामको समय दिनहुँ ४० मिनेटले कम हुने कुरा कुनै एउटा अध्ययनले देखाएको छ । दोस्रो, आमाहरू जीवनभर आफ्ना छोरा-छोरीहरूप्रति…

February 6, 2024

रिङवानडेरङ (Ringwanderung)

जर्मनीको म्याक्स प्लाङ्क सोसाइटी(Max Planck Society)ले केही मानिसहरूमा नक्सा र कम्पासविना घना जङ्गलमा बाटो पत्ता लगाउने क्षमतासम्बन्धी परीक्षण गरेको थियो । GPS(Global Positioning System)द्वारा ट्र्याक गरेको परिणाममा, सहभागीहरू…

February 5, 2024

बुबा-आमाको मन

एक जना मानिस व्यवसायको सिलसिलामा विदेश जानुपर्ने भयो । तिनको अनुपस्थितिमा केही महिनासम्म एकलैले ५ जना बच्चाहरूको हेरचाह गर्नुपर्ने भएकी पत्नीप्रति तिनी चिन्तित भए । त्यसैले तिनले कसो…

February 4, 2024

बोल्नुभन्दा अगाडि

बुद्धिमानीपूर्वक बोलेको बोलीले हजारौँ ऋणसमेत चुक्ता गर्छ भने, विचारै नगरी मुखबाट निकालेको काँडाजस्तो बोलीले मानिसको हृदयमा दाग छोड्छ । त्यसोभए बोल्नुभन्दा अगाडि हामीले कुन-कुन कुराको ख्याल गर्नुपर्छ होला…